Gdybyśmy rozejrzeli się wokół nas i poszukali w Polsce przodków popularnych w naszym kraju gatunków roślin uprawnych to zapewne okazałoby się, ze na próżno szukać wśród nich odmian ogórków czy pomidorów. Chcąc wskazać nasze rodzime warzywa musielibyśmy ograniczyć się do marchwi, kapusty, pasternaku, salsefii, czy skorzonery. W obecnych czasach amerykański pomidor i papryka, indyjski ogórek a nawet dynia nie kojarzą nam się z warzywami egzotycznymi dla naszych warunków klimatycznych. Różne obszary pochodzenia roślin introdukowanych do uprawy na terenie Polski jednak sprawiają, że niezbędne jest zapewnienie im optymalnych warunków do rozwoju.
Zarówno jeśli chodzi o rośliny pochodzenia południowoamerykańskiego, afrykańskiego jak i azjatyckiego naturalne warunki ich wegetacji, kwitnienia oraz plonowania są znacznie korzystniejsze niż w klimacie środkowoeuropejskim ze względu na wyższe temperatury. Biorąc pod uwagę te czynniki, koniecznym jest, by okres wegetacji tych warzyw był różnymi sposobami wydłużony, między innymi poprzez produkcję rozsad.
Nasiona do rozsad kupisz w naszym sklepie - tutaj.
Samo przygotowanie rozsady nie powinno przysporzyć nam większych problemów. Przede wszystkim należy przygotować odpowiednie miejsce dla rozwoju młodych warzyw. Mogą być to szklarnie, tunele, inspekty lub po prostu okienne parapety, na których dodatkowo rośliny są ogrzewane przez kaloryfery, co powoduje ich szybszy wzrost. Trzeba jednak uważać, aby nie doprowadzić do sytuacji, w której zbytnio dogrzane rośliny będą „wyciągnięte” i nienaturalne blade ze względu na zbyt małą ilość dostępnego światła w ciągu dnia. Aby temu zapobiec, nie powinniśmy w amatorskich uprawach przygotowywać rozsad wcześniej niż w drugiej połowie marca. Podobnie wygląda sprawa z uprawami w tunelach, które jednak ze względu na niedobór ciepła nie rosną oraz nie rozwijają w wystarczającym stopniu systemu korzeniowego, co rzutuje później negatywnie na ich dalszy wzrost.
Prawidłowo przygotowana rozsada jest krępa, posiada intensywnie zielone liście oraz silne korzenie. Ważne jest, aby na 2-3 tygodnie przez planowanym posadzeniem na stałe, rozpocząć hartowanie roślin poprzez wystawianie ich codziennie ze szklarni lub domu na zewnątrz, systematycznie wydłużając czas tej operacji. Jest to szczególnie ważne w przypadku flanców, które będą uprawiane na zewnętrznych rabatach.
Poniżej kilka przydatnych wskazówek przy produkcji domowych rozsad:
- torf wysoki stanowi najlepszą bazę dla siewu, dlatego też znajduje się w składzie specjalnych podłoży, które zwykle wzbogacone są także w niezbędne nawozy i składniki odżywcze, a także wolne od szkodników i zarazków. Obecność w podłożu szkodników powodujących zgorzel może doprowadzić w krótkim czasie do zamierania młodych siewek, dlatego należy szczególną uwagę zwracać na jakość stosowanych przez nas podłoży.
- jeśli pozwala nam na to ilość dostępnego miejsca nasiona powinniśmy wysiewać pojedynczo do doniczek lub wielodoniczek, unikać zaś masowego wysiewu do kuwet. Optymalna ilość miejsca dla korzeni zapewni nam szybki i zdrowy wzrost. Bardzo dobrym pomysłem jest skorzystanie na początku z doniczek torfowych, przez które przerastają korzenie w miarę rozwoju rośliny. Raz zasadzonych siewek nie powinniśmy przesadzać, ponieważ jest to każdorazowo strata kilku dni potrzebnych na regenerację korzeni. Rośliny takie jak cukinie, dynie, arbuzy i ogórki musimy wysiewać od razu do docelowych doniczek, ponieważ szybko kiełkują i nie regenerują uszkodzonych podczas przesadzania korzeni.
- dużym ułatwieniem dla osób mniej doświadczonych jest skorzystanie z nasion otoczkowanych, zawierających otoczkę z torfu, gliny oraz dolomitu, zapewniającą na samym początku wysiewu dobre warunki dla wzrostu. W sprzedaży dostępne są między innymi nasiona otoczkowane pomidorów, ogórków, papryki czy sałaty(potrzebny link/linki).
- przygotowanie rozsad ciepłolubnych roślin ma na celu maksymalnie efektywne wykorzystanie krótkiego okresu czasu sprzyjającego ich wegetacji. W Polsce pod koniec maja powinniśmy sadzić rośliny już z pierwszymi kwiatami, tak aby zbiory nastąpiły najpóźniej do końca sierpnia. We wrześniu nastąpi znaczne ochłodzenie w nocy oraz rozwiną się zarodniki zarazy i mączniaka rzekomego, szczególnie groźnych dla pomidorów i ogórków. (może link do środków na te zarazy?).
- sałata jest dość łatwa do rozsady z racji jej odporności na chłód oraz zdolności do szybkiej regeneracji uszkodzonych korzeni. Należy jednak pilnować czasu jej wysiewu, ponieważ sałata zaczyna kwitnąć już z końcem maja. Im szybciej więc ją zasadzimy, tym więcej będzie miała czasu na utworzenie dorodnych główek. Rozsadę sałaty możemy również stosować we wczesnej uprawie w tunelach, szklarniach oraz inspektach. Jeśli planujemy jesienny zbiór powinniśmy wysiać sałatę w lipcu lub sierpniu.
- warzywa kapustne są szczególnie polecane do uprawy z rozsady, ponieważ znacznie wydłuża to ich okres wegetacji, a co za tym idzie wzrost. Uprawiając w ten sposób kalarepę, kapustę białą, kalafior czy brokuły uzyskujemy warzywa dorodne oraz znacznie odporniejsze na występowanie chorób oraz łatwiejsze do zabezpieczenia przed szkodnikami.
- koniec marca jest najlepszym czasem, aby zacząć wysiew większości kwiatów jednorocznych pod osłonami. Warto zwrócić przy tym uwagę na to, że aksamitki, cynie czy astry potrzebują bardzo dużej ilości światła i ciepła, dlatego też są trudne do uprawy w warunkach domowych na parapetach.
- zioła jednoroczne takie jak bazylia powinniśmy przygotowywać do rozsady dopiero w pierwszej połowie kwietnia. Zioła wieloletnie jak cząber, tymianek, arcydzięgiel, lubczyk i inne (może linki do nasion?) najlepiej wysiewać w czerwcu, a rozsadę sadzić w drugiej połowie roku. Tak przygotowane zioła powinny być gotowe do zbioru w następnym sezonie.
