Mączlik szklarniowy to szkodnik, który może poważnie zagrozić uprawom roślinnym, zwłaszcza w szklarniach. Pasożyt ten jest dość trudny do zauważenia gołym okiem, jednak jego obecność można łatwo rozpoznać po charakterystycznym białawym nalocie na ciele owada oraz po jasnych plamach pozostawionych na liściach i łodygach roślin. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać mączlika szklarniowego, jakie rośliny są szczególnie narażone na jego atak oraz jakie metody stosować, aby zwalczyć tego szkodnika i zapobiec jego pojawieniu się w uprawach.
Podstawowe informacje o mączliku szklarniowym
Mączlik szklarniowy, zwany także muchówką lub białą muszką, to drobny owad o długości ciała wynoszącej od 1,5 do 3 mm. Należy on do grupy pluskwiaków równoskrzydłych i wywodzi się z tropikalnej oraz subtropikalnej części Ameryki. Istnieją przypuszczenia, że pierwotnym krajem jego pochodzenia jest Brazylia lub Meksyk.
Mączlik szklarniowy cechuje się jasnozielonym ciałem, pokrytym gęstym, białym nalotem, co nadaje mu charakterystyczny wygląd śnieżnobiałego owada. Samica składa jaja na spodzie liści, a podczas swojego życia może ich złożyć od 150 do nawet 500. Jaja mączlika są początkowo białe, jednak zmieniają kolor na szary w trakcie rozwoju.
Larwy mączlika są płaskie, żółtawo-białe i mają długość około 0,3 mm. Ich obecność jest trudna do zauważenia gołym okiem, ale można je łatwo wykryć za pomocą lupy. Po pewnym czasie larwy przechodzą w stadium poczwarki, a następnie w stadium dojrzałego osobnika.
Mączlik to insekt, który charakteryzuje się niesamowicie szybkim tempem rozwoju. W warunkach sprzyjających - ciepłych i suchych - może wykształcić aż 12 pokoleń w ciągu jednego sezonu. W okresach wilgotnych, liczba ta zwykle ogranicza się do czterech. To sprawia, że populacja mączlika jest w stanie bardzo szybko się rozprzestrzeniać i powodować poważne szkody w uprawach.
Jak rozpoznać szkody spowodowane przez mączlika szklarniowego?
Mączlik szklarniowy często wybiera rośliny o jasnym odcieniu, zwłaszcza te w kolorze żółtym. Atakuje je poprzez żerowanie na spodniej stronie liści. W swojej larwalnej fazie potrzebuje dużo białka, które pobiera z soku roślinnego. Sok ten zawiera dużo cukru, którego nadmiar jest wydalany przez larwy w formie lepkiej substancji zwanej spadzią.
Wysysanie soku z liści rośliny przez mącznika szklarniowego prowadzi do uszkodzeń i może wpłynąć na jej wzrost i rozwój, szczególnie gdy populacja mącznika jest bardzo duża. Można go wówczas łatwo zauważyć, ponieważ po najmniejszym dotknięciu rośliny, mączliki wzbijają się w powietrze, tworząc biały rój. Na początku na liściach pojawiają się drobne, żółte plamy. Wystarczy bliższe przyjrzenie się ich spodniej stronie, aby dostrzec niewielkie ślady nakłuć. Następnie liście żółkną, tracą swoją formę, a w końcu zamierają.
Mącznik szklarniowy zanieczyszcza również owoce, pokrywając je lepką spadzią. To z kolei przyczynia się do rozwoju czarnej pleśni, która je niszczy i sprawia, że są one niezdrowe i nie nadają się do spożycia.
Innym negatywnym wpływem mącznika szklarniowego na rośliny jest to, że przyczynia się do rozprzestrzeniania wirusów, w tym wirusa chlorozy pomidorów. Mącznik szklarniowy może przenieść wirusy z zakażonych roślin na zdrowe, co może zrujnować całą uprawę.
Jakie gatunki roślin atakuje mączlik szklarniowy?
W okresie letnim, pomiędzy majem i wrześniem, dorosłe osobniki mączlika opuszczają szklarnie i przemieszczają się na rośliny ogrodowe, gdzie rozpoczynają żerowanie. Na jesieni, gdy na zewnątrz zaczyna brakować pożywienia, powracają z powrotem do pomieszczenia. Mączlik szklarniowy atakuje uprawy ogórków, pomidorów, papryki, oberżyny, sałaty, fasoli, szałwii, pelargonii, petunii, surfinii, fuksji, róż, paproci, poinsecji oraz gerber.
Ekologiczne zwalczanie mączlika szklarniowego
Zamiast natychmiast stosować środki chemiczne przeciwko insektom, warto spróbować mniej inwazyjnych metod. Dla roślin uprawianych w donicach lub pod osłonami, żółte tablice lepowe mogą okazać się skuteczną pułapką dla dorosłych owadów.
Aby zapobiec szkodom spowodowanym przez mączlika, warto regularnie spryskiwać rośliny naparem z tytoniu lub gnojówką z wrotyczu. W przypadku roślin pokojowych w okresie zimowym zaleca się regularne zraszanie, co zmniejsza ryzyko wystąpienia mączlika i przędziorka. Warto także raz w tygodniu przecierać liście delikatną szmatką nasączoną wodą z dodatkiem mydła potasowego oraz wyciągu z czosnku. W ogrodzie natomiast, można sadzić rośliny, które odstraszają mączlika szklarniowego, takie jak rumianek, aksamitki, nagietki czy bazylia. W szklarniach często stosuje się także ochronę biologiczną.
Alternatywnie, w sklepach ogrodniczych dostępne są naturalne środki zwalczające mączlika szklarniowego, na przykład Compo BIO Spray na mszyce i inne szkodniki. Dzięki zastosowaniu tego preparatu, wydzieliny wytwarzane przez insekty, takie jak spadź u mszyc, rozpuszczają się i stają się łatwiejsze do usunięcia z roślin. To z kolei ułatwia proces oczyszczania roślin z tych szkodników.
Chemiczne zwalczanie mączlika szklarniowego
W przypadku dużej inwazji mączlika szklarniowego, konieczne może okazać się użycie bardziej agresywnych metod zwalczania, takich jak chemiczne środki ochrony roślin. Warto jednak pamiętać, żeby wybierać preparaty, które działają nie tylko kontaktowo, ale także układowo lub systemicznie, dzięki czemu skutecznie zwalczą różne stadia rozwojowe owadów. Przykładami takich preparatów są AGRECOL Mospilan 20SP czy SUBSTRAL Polysect 005SL, które dzięki swoim właściwościom są w stanie przeniknąć do soków rośliny i zniszczyć żerujące larwy oraz dorosłe mączliki.
W trakcie opryskiwania warto skupić się na równomiernym pokryciu dolnej i górnej części liści.
Mączlik szklarniowy to szkodnik, który może spowodować poważne szkody w uprawach roślinnych, zwłaszcza w szklarniach. Aby zapobiec jego inwazji i go zwalczyć, należy stosować metody biologiczne lub chemiczne, a także regularnie sprawdzać stan roślin i reagować na pierwsze objawy ataku. Walka z mączlikiem jest trudna, ponieważ pojawiają się coraz bardziej odporne na pestycydy formy tego szkodnika. Dlatego warto stosować różnorodne strategie zwalczania, aby skutecznie zminimalizować jego wpływ.
